Deprem risk testi

Binalar projelendirilmeden önce binaların maruz kalacağı yükler hesaplanır. Bu yükler binanın kendi zati yükü, hareketli yük (içerisinde konulacak eşyaların yükü ile canlıların yükü), rüzgar yükü, kar yükü ve deprem yükleridir. Bu yükler çeşitli kombinasyonlar yapılarak binanın taşıyıcı elemanlarına aktarılır. Aktarım sırasıyla, döşeme ve duvarlardan kirişlere, kirişlerden kolon ve perdelere, kolon ve perdelerden temel elemanlarına ve temel elemanlarından zemine aktarılır. Bu aktarım her zaman olmaktadır. Her aktarımda mutlaka binanın kendi ağırlığı ve hareketli yüklerin ağırlığı olmaktadır. Bu yüklere ilave olarak rüzgar geldiği zaman rüzgar yükü eklenir, kar yağdığı zaman kar yükü eklenir, en korkulanı deprem olduğu zaman deprem yükü eklenir. Bu yüklerin hepsinin bir arada olduğu zaman maksimum yük aktarılır.

Deprem yükü bina konumunun fay hatlarına uzaklığı, zemin cinsi (kaya, kum, toprak olabilir) ve binanın ağırlığı ile alakalıdır.

Her binanın belli bir koordinatları vardır  ve bu koordinatların fay hatlarına uzaklığı ile alakalı olarak binalara deprem kuvveti etkir. Depremin ne zaman geleceği tahmin edilebilir ancak  kesin bir sonuç vermez. Eğer bilinseydi binadan dışarıda beklenebilirdi.

Depremin etkilerinden korunmak için bina tasarımları, hesapları, projeleri, imalatları ve denetimlerinin sorunsuz şekilde ilerlemesi gerekmektedir. Kullanılan malzemeler kaliteli olmalı ve bu kaliteyi tüm zamanlarda gösterebilmelidir. Ayrıca zemini etkileyecek her türlü tehlike uzaklaştırılmalıdır yada önlenmelidir.

Türkiye’de 2002 yılında başlayan yapı denetim sistemi ile binaların projeleri, imalatları ve kullanılan malzemeler sürekli denetlenmiştir. Hem denetlenmesi hem de ileri mühendislik ürünü malzemeler kullanılması korkulacak bir durum teşkil etmemektedir. Kullanılan malzemelerin yaşlanmaması da endişeye mahal olmadığını gösterir. Ancak 2000 yılı öncesi yapılar hem denetimden yoksundular hem de malzemelerin kalitesizliği sebebiyle deprem riski taşımaktadırlar. Bu sebeple acilen deprem risk tespiti yaptırılmalıdır.

Deprem risk testi yaptırmak için binadaki herhangi bir kat malikinin başvurusu yeterli sayılmaktadır. Deprem testi ile alınabilecek bir önlem varsa alınmış olur. Sonuçlar güzel gelirse güvenli bir şekilde yapı kullanıma devam edilir. Bina deprem dayanımı çürük çıkarsa da yıkılır.

Deprem testleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş firmalarca yapılır. Akçalı Mühendislik yetkili bakanlık kuruluşudur.